An archipelagic tang nasyon mayaman sa kultura na kasing-diverse kan saatong mga isla. Ini an harong kan dakul na katutubong komunidad na may kanya-kanyang lengguwahe.
Sa katunayan, an Pilipinas may 175 na buhay na katutubong lengguwahe, ayon sa Ethnologue, na nagkategorisa kan mga lengguwaheng ini base sa level kan vitalidad. Sa 175 na buhay pa, 20 an "institutional," mga lengguwahe na ginagamit asin sinusuntinir kan mga institusyon sa luwas kan harong asin komunidad; an 100 na kinukonsiderar na "stable" dai sinusustinir kan formal na institusyon, pero norm pa ini sa balay asin komunidad na padagos na na-adaman asin ginagamit kan mga aki; samantalang an 55 kinukonsiderar na "endangered," o dai na norm na naadman asin ginagamit kan mga kaakian
May duwang lengguwahe na "extinct" na. Ibig sabihon, dai na ini ginagamit asin wara nang nagpapadanay kan etnikong pagkakakilanlan na asusyado sa mga lengguwaheng ini. Iniisip ko kung ano an nangyari sa kultura asin tradisyunal na kaaraman na asusyado kan mga lengguwaheng ini. Sana dokumentado na an mga ini, para maging parte man lang kan satuyang kasaysayan asin kultura.
Kun dai ta mapreserbar asin maipalakop an 55 na madali nang mawara na mga tataramon sa satuyang nasyon, dai mahahaloy bago man sinda mapuho.
May mga internasyonal na convensyon na may kinaaraman sa mga diretsos kan mga katutubong lengguwahe na inako kan Pilipinas sa nakalipas na mga dekada. An mga ini makakatabang sa mga programa na pwedeng magtao nin bagong vitalidad sa mga lengguwaheng napupuho na. Saro sa mga ini an Convention against Discrimination in Education (CDE), na inako kan nasyon sa 1964.
An CDE an pinaka-unang legally binding international instrument na nagkilala sa edukasyon bilang karapatan kan tawo. May mga probisyon ini na nagkilala sa karapatan kan mga pambansang minorya, arog kan mga katutubong grupo, na may sarong sariling aktibidad sa edukasyon, kaiba man an paggamit o pagtuturo kan saindang sariling lengguwahe.
Sarong kasunduan na inako kan Pilipinas sa 1986 an International Covenant on Civil and Political Rights (ICCPR), na nagtatarget na protektaran an mga sibil asin politikal na diretsos, kasama na an katalingkasan sa diskriminasyon. Sarong partikular na probisyon ang nagpo-promote kan karapatan kan mga etnikal, relihiyoso o linguistic na minorya “na mag-enjoy kan saindang saridiring kultura, magpahayag asin magsagawa kan saindang sariling relihiyon, o gumamit kan saindang sariling lengguwahe.”
Signatory man an Pilipinas sa Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage (CSICH) sa 2006, an United Nations Declaration on the Rights of Indigenous Peoples (UNDRIP) kan 2007, asin an United Nations Convention on the Rights of Persons with Disabilities (UNCRPD) kan 2008.
An CSICH nagtatarget na protektahan an intangible cultural heritage (ICH) sa paagi kan pagdadara nin kamalayan sa lokal, pambansa asin internasyonal na antas, pag-establisar nin respeto sa mga gawi kan mga komunidad, asin pagtatao nin kooperasyon asin tabang sa internasyonal na lebel. Tigtataram kan Convention na an intangible cultural heritage naipapahiling sa, sa iba pa, oral traditions asin expressions, kaiba na an lengguwahe bilang behikulo kan ICH.
Samantalang an UNDRIP sarong makasaysayang kasunduan na naging instrumento sa pagprotekta sa mga karapatan kan mga katutubong tao “na mamuhay sa dignidad, mapanatili asin pakusugon an saindang sadiring institusyon, kultura asin tradisyon asin ipadagos an saindang piniling sadiring pag-uswag, susog sa sa saindang mga pangangaipo asin aspirasyon.”
Sa huri, an UNCRPD nag-confirmar na an gabos na mga tawo na may iba-ibang klase kan kapansanan dapat mag-enjoy kan gabos na diretsos pantawo asin katalingkasan, kaiba na an katalingkasan sa pagsasaysay asin opinyon, na dapat suportahan kan mga state parties sa paagi kan inclusive na mga lakdang, kaiba kan pagtanggap asin pagpapa-facilitate kan paggamit kan sign languages, sa iba pa.
Sa linyang ini, saro sa175 na buhay na katutubong lengguwahe sa Pilipinas an Filipino Sign Language (FSL), na ginagamit bilang pangenot na lengguwahe kan mga bungol na tawo sa gabos na edad.
Mientras importante na nagkasundo kita sa mga konbensyon na ini, dapat ideklara na an pag-adopt kan mga internasyonal na kasunduang ini sarong kapinunan sana. Mahalaga man an pag-otob kan satong mga pangako. Dapat kita maging mas proactive sa paggamit kan mga kasunduang ini para pakusugon an satong mga programa asin polisiya manungod sa pagpreserba asin pag-promote kan gabos na buhay na lengguwahe sa Pilipinas, lalo na an mga napupuho na. Dapat ta man hilingon asin makientra sa iba pang internasyonal na konbensyon na makakatabang sa laban ta para iligtas an satuyang mga lengguwahe.