top of page

Ҳаџьара ҳуалахә иҭагылоуп

Writer's picture: Anna Mae Yu LamentilloAnna Mae Yu Lamentillo

Иаашра бзиабара акырӡа ачҳара иоуеит. Ахымзара ааԥиарақәеи технологиақәа рџырахьчаӡоу ашьҭарақәа еиҳа-еиҳа ауаа ирзеиӷьхеит ишыҟоу ала, ӡырӡкәа аҟьац иаԥшо агәра ганы иҭоуп ажьаабақәа зегьы рахь – изшьо ыҟоуп, Адунеи аҟны, Филиппины инхо ауаҩы игәы аӡбаара аҳаракыра аннауеит ҳәа. «Доунеи аҵыхәҭа шәҩым, ари Ханна Ричи лымшын данықәгылоз, адунеи аҿар 73% ирҳәоит ахымзара ахәшьарақәа ирылшеит, Филиппины иҟазаараҿы. Ахыхьчаратә ҭыԥ аӡбаара еиҳа инарҭбааны иҭаблоит – 92% ауада ԥхьаҟа ақәхьаԥшра аҵанакуеит ҳәа ирҳәоит. Ари иаанагоит аҭаҵаамҭақәа рымҩаан иалажәлоит рыҽхәҭак ирхагаларц.


Аӡәы иԥсыҽымкәа ирацәоуп, урҭ ишырҳәо ацәгьоурақәа рацәа ирбо ахьыбараҟны. Ахымзара иазку ааԥиара аҵанакуеит шьаҭанкыла, убасгьы иҟоу аиҭахымра ацәгьара ахшыҩ лаша рцәырҵрақәа ирхагаларц. Аха хымԥада, ҳара ҳауадаҩрақәа ҳалҳаршәом – арахь ихәарҭоу агәырӷьара агәра зго ауаа ҳауадаҩрақәа ҳалгар ҟалоит. Иахьа еиҳа еиӷьуп: ҳаԥсҭазаара иаанагоит ҳаԥсахра ишхымҩаԥыргаша. Ҳара ҳалшо ҳала ҳкырартә – ҳауадаҩрахь агьама ҳаиуртә.


Ақәҿиаара зылшо ахыԥхьаӡара аԥеиԥш


Ҳаԥшым ҳачҳароу апроблемақәа зегь иреиҳаӡоу, ҳхы азыҟаҳҵар алшоит агәра шьаҭас иҟаҵаны ҳара ҳҟалара алыршатәуп. Афилиппины иҟалаз аҳауатә ԥсҭазаашьақәа рзы, ауаҩреи аҿар хра аманы ирылаҵәаны ирыхәҭоу аиҭахәышәарақәеи, аклимат иамоу азҿлымҳарақәеи, иҭышәынтәалоу адкылареи рыхәҭакны иқәгылоуп. Ари азҿлымҳара аҿымҭа бзиала агәрагара иашаҵәҟьаны иҭанаргылеит; аҿар аклимат иаҿагыланы аганахьқәа рырҵаҩцәеи, аинженерцәеи, аусеицура азымҩаԥгаҩцәеи еснагь рымчқәа рыла ирықәԥоит.


Иахьа ари шьақәгылазаргьы, акәыршьантик аиҿкаара алыршара еснагь иамоу алшара ауеит. АИ азы еицәаҵәҟьара инарҭбааны иахьалацәажәара ахьаҿацәоуп – аибашьыгатә маҵзурақәа рыла ауаа рмаҵзуратә ҭыԥқәа рыгәҭаҵара уҳәа алагьы, ҳажәларреи атехнологиақәеи реиқәшәареи рықәызхра. Ахырхарҭақәа зегьы рҿы, АИ еснагь ауснагӡатәқәа рхаҭараҟны иаҭахны иҟалоит — ареабилитациа аҟазаараҟны, изынҵәаз абызшәақәа реиҭашьақәыргылараҟны, уҳәа ахархәара алшоит. АИ аамҭа цацауа ауал ареи аҵак ду змоу ашҟа аицырра ҳнадыргыларц алшар алшоит.


Ахуааи аҵх еидгыло аԥышәа


"Ахуааи аҵх" ажьыреи акәым изыбзоуроу аҭагылазаашьақәа аҳәара ма ҳара иҳауроу аусқәа амҽхак азыԥшра. Уи зыхҟьо — агәышьҭыхреи иҳархәафеи реидкылара ауп, ҳара иҳамоу абзиара аиҭашьақәыргылараз алшара агәра ҳгоит, насгьы ҳара иахьатәи алхрақәа анаҩстәи ԥсҭазаара шеиҿкаахо ианыԥшуеит. Афилиппины еиԥш иҟоу атәылақәа рҿы ҳзы иҟоу ауадаҩрақәа иреиҳау климат аҟынтәи иргәаԥхогьы, ҳазеиҿкааша аҟазара, аинновациақәеи, абзиабаратә ҩаӡарақәеи ахьыԥшӡоу ала, ҳара иаҳшоит иаҳарԥара.


Анаҩстәи ала, ҳара аразҟы аҳақәшәар ҳалшоит аҿар AI (артратә интеллигенциа) ахархәара аҽазнашәаразы. AI–и аетика змоу аилыркаареи, иаарту аусеицуреи, адемократиа ашәарҭара аиушьеи ирԥнаку, ҳауаажәларқәа рзы иҭыхра амч аманы иԥхьаӡоуп. AI абарҭ ахалақәа еилаԥсара амч ахьынҭашәозаргьы, алшара мҩаԥигоит алымҳара азакәан ҟазҵарц, амилаҭ культурақәа зегьы реиқәырхара арманшәалеи, анагӡатә хадақәа зегьы рцифратә еицлабра еиӷьтәзарц. AI аус иадукыло апроектқәа—анцәаҩс агәабзиарахьчара аҭыжьра абызшәақәа жәпакы реиҭарҵәара, адемократиатә аҵараҟны аджалара еиҳа есыҽны изоузеиуа аҭыжьра рымч—анырцәтәи ахаҵара амч асыр аҟалоит.


Иашәара, аҳақьымрала ишьақәырӷәӷәо аԥсҭазаара


Ҳара иаҳҭаху алам ҳзеихыршәтәуп. Адунеи аҿы иԥсыҽны игәрагом ҳәа иаанхаз аҿар ирдыруазарц сҭахуп: аӡәгьы иԥсҭазаараҿы уахьынӡагәаҟо узеиқәшаҳаҭу акәӡам. Ҳара хатәра иаҳуа аҩбатәи ҳаиҿырԥшра иузеиқәшаҳаҭу ацхыраагӡақәа зегьы, ҳара ҳзы ишьақәгылоуп.


Ҳара ҳеиԥш ихадароу ахәарҭара дуқәа рыҿагылара ҳадҳәалоуп ашәарыц иашьашәаланы аӡәырҩы ахашшаара идырбалом. Ҳазшаз зегьы ҳакәзар, ҳара иахьатәи ҳаԥсҭазаара иахылҿиааз ахәшьара ҳгәаԥхоит.

 
 
bottom of page