Ҳара ҳазхьыԥшу адгьыл, иара ахархәара амоуп милаҭтә еидкылара ауаажәларра рҽазыҟаҵарақәа рҟны. Избанзар, дара рыԥсҭазаара аԥсабаратә ԥсҭазаара иахылҿиааз ауп. Атехнологиа аизҳазыӷьара ахаҿра аниалазгьы, ҳара зегь рыла дара рҟынтәи ҳҵар ҳалшоит.
Адунеизегьтәи аилазаара зегьы алшарақәа рнапы ианҵаны, милаҭтә еидкылара ауаажәларра рыцны аус ауроуп. Иреиҳау аҭакԥхықәра анарҵабыргыр, рыҭоурыхтә аџьабааҿы аԥсахрақәа рнапаҿы иҟоуп. Ҳара "милаттә инырцәоу аицлабрақәа" (indigenius innovation) аҳәаақәа ирҭыҵны ақәҿиара аҭаххоит.
Иарбанызаалак аиҿагылараҿы ҳазыҟоу аҭакԥхықәра асистемаҿы, милаҭтә амилаҭқәа рыҽазышәарақәа акыраамҭа ирдыруеит. Аҳаракыра, адунеизегьтәи аҳауатә цәырҵрақәа, алымҳа, ацҳақәа насгьы аӡәырҩы ирацәаӡоу аԥсабаратә ԥхьаҟатәи аԥсҭазаашьа аус ацураҿы, рҿаԥышәара аҵакы ду амоуп. Атрадициатә ҳәатә-проектқәа ԥхьаҟатәи аӡбарақәа зызку аҿиараҿы хра змоу усураны иҟоуп.
Еиду Амилаҭқәа Реизара Адунеизегьтәи Милаҭтә Зҵаарақәа Рфорум (UNPFII) ишаҳәо ала, Индонезиа иҟоу Симеулуе ахатәы ауааԥсыра 2004 шықәсазы иахьатәи Индиатәи Аҳауатә Цунамии рыԥхасшьахьеит, избанзар дара ртрадициатә адыррақәа ирдырны, атраблықәа ӡыхьқәа рахь ишьҭахьҟа иахьцало ирылшеит.
Иахьатәи аамҭаз, Индиа, Бенгалиа ахадара иҟоу Дамодар аӡиас ахьыҟоу ауааԥсыра, аӡыхьқәа рымшхәара шцон еиԥш ацҳақәеи аӡиас амҩақәеи рганахь ала ақьаадқәа рҭаара ирнырԥшуеит. Аӡиас амчрақәа иахьныԥшуа анырра дуӡӡа иаанагоит аԥшьгарақәа рзы.
Ахеилакқәа ирыхьчоу ажәларқәа рыҽазнырхуазар, насгьы аресурсқәа рыҽеимадаразы аҭакԥхықәрақәа ирыдҵатәуп.
Ажәытә аԥышәарақәа абылтәы ахархәараҿы ари азҵаара иалацәажәеит. Аекономикаҿы аӡиасқәа амҩа ахархәаралоуп. Арезервуарқәа рахь амҩа амца ақәҵара ааглыхра анырра аман. Насгьы Инка ирзеиԥырҟьаз аԥсыҽқәа рыҩаӡара ашьҭыхра, аҭҵааратә аӡы ахархәара аформақәа рнапала адкылан, џьара-џьара амҩақәа ирнырҵон насгьы ишәарҭамкәа ишьҭырхуа амчра рырҭон.
Аҳәынсауа аиҳарак рҟны, атрадициатә ахәшәтәра апроцессқәа, лымкаала ахәылцақәа рыхьчаразы ахәшәқәеи аҵиаақәа рыла ихадароуп. Филиппин, аԥсуа жәабжьқәа рыла, ақалақьқәа рҟны инхо ацәеижьрақәа рзы ахәшә аҵиаақәа, иара лагунди ма гуава аԥшқәа ирылхны, ахәшәқәа рырҿиара азин ыҟоуп. Самбонг, аҳәоит, аҽаҩра ахы рырҭоит ашыҳәақәеи, ақьабзқәа рҿы ихьыԥшымроуп. Иахьатәи аамҭазы, абарҭ аҵиаақәа аҭыԥантәи ахәшә рыҭирҭақәа рҿы ицәырҵуеит, капсулақәа ма сиропқәа ҳәа ирҿаҳҵо.
Ҳара ҳазусҭцәаз аџьыка атрадициа насгьы ацифратә аидара аус рыдулара, еснагь ицхыраара аҟаҵара зылшо азҵаарақәак изаҳхыҽхәар ҟалоит, милаҭтә еидкылара ауаажәларра рыуадаҩрақәеи ҳусқәа иҵаркуа аԥсабара аҿиареи рахь.
Иарбанзаалак Инуит ахәшәтәырҭақәа рҿы GPS-система ахархәара, ахашацәа рҟынтәи адыррақәа ралгаразы ахархәара еиҳа ихадароуп, насгьы уи аҭҵааратә амчы иадыртәо ацхыраара аҭаххоит. Ҳewa, Папуа-Новеи Гвинеа ауаажәларра ражәабжьқәа рҟны, аҵлақәа рнырҵәара аԥсабара рыдырра ахархәара иазку аформақәа рырҭоит.
Милаҭтә агәаанагарақәа рырҿиара ахархәара, хыԥхьаӡара рацәала ихадароу атехнологиа мацара иҟарымҵоит. Иреиҳау аҳаракыра даргьы аԥсабаратә гәарҭарақәа рҟны аенергиа рнапы иаркыр алшоит, аҭыԥантәи ауаажәларра рҟны ԥхьаҟатәи аԥсҭазаара амҩа аланагалоит.
Ҳмилаҭтә ауаажәларра рыԥсабаратә ԥсҭазаара, адгьыл насгьы уи аҵанакыраҿы инхо аԥсабаратә ԥхьаҟатәи аԥсҭазаара еилыркаауеит. Уажәы, аенергиа аҿиара шықәгылоу аамҭазы, урҭ рыԥсҭазаара аԥсҭазааратә ԥҟарақәа рыҟны иаҳбароуп, ҳабиԥарақәа реизҳазыӷьара ҳҿаԥхьа иашоу амҩа аҟаҵара.